50 CÂU HỎI VỀ CHÚA GIÊSU
3. Việc nghiên cứu nhân vật Giêsu lịch sử hiện nay như thế nào
Kể từ thế kỷ XIX, khi các phương pháp khoa học lịch sử hiện đại bắt đầu được áp dụng vào khảo cứu các văn bản Tin Mừng, việc nghiên cứu về nhân vật Giêsu lịch sử đã trải qua nhiều giai đoạn khác nhau. Sau khi vượt qua những định kiến duy lý của giai đoạn nghiên cứu ban đầu và các phương pháp phê bình quá mức vốn thống trị phần lớn thế kỷ XX, tình hình hiện tại trở nên tích cực và cởi mở hơn nhiều, và chủ nghĩa hoài nghi phổ biến vào giữa thế kỷ trước đã bị đẩy lùi.
Ngày nay, chúng ta hiểu rõ hơn nhiều về bối cảnh lịch sử và văn học nơi Chúa Giêsu đã sống và nơi các Phúc âm được viết ra. Sự quen dần với văn chương liên chuyển (intertestamentaria), tức là các tác phẩm của thế giới Do Thái cùng thời với Chúa Giêsu và các tác giả Phúc âm (các chú giải sách Kinh thánh, các bản dịch tiếng Aram, các văn bản Qumran, văn chương Do Thái giáo Rabbi, v.v.), đã cho phép minh họa, xác minh và hiểu sâu sắc hơn các trình thuật Phúc âm và hình ảnh của Chúa Giêsu trong Do Thái giáo thời bấy giờ.
Các nguồn khác đến từ thế giới Hy Lạp – Rôma đã cung cấp kiến thức tốt hơn về những ảnh hưởng của Hy Lạp hóa ở Galilêa nơi Chúa Giêsu đã sống, và do đó cho biết rõ về sự giao tiếp của vùng đất Palestine này với các mô hình văn hóa của thế giới Hy Lạp. Hơn nữa, các bằng chứng từ các văn bản ngụy thư, rất có thể ra đời sau các Phúc âm chính thống, và các văn bản Kitô giáo và Do Thái giáo khác từ thế kỷ II đã giúp phân tích các truyền thống mà các cuốn sách này bắt nguồn và do đó giúp hiểu rõ hơn các xác quyết có trong các Phúc âm. Các phát hiện khảo cổ học mới và gần đây cũng đã đóng góp vào nghiên cứu về nhân vật Giêsu, trong đó đặc biệt thú vị là những phát hiện từ các cuộc khai quật đang được tiến hành ở Galilêa, rất hữu ích để tìm hiểu về vùng đất Palestine này, nơi mà vào thế kỷ I đã bị Hy Lạp hóa (hellenizzata) mạnh mẽ.
Cuối cùng, việc áp dụng các phương pháp chú giải mới (kiểu văn học, quy chuẩn, v.v.) đã cho phép hiểu sâu sắc hơn các nguồn, điều này đã góp phần vượt qua những hạn chế và sự cứng nhắc của phương pháp lịch sử được sử dụng trong các thời kỳ trước.
Do đó, kiến thức lịch sử của chúng ta về Chúa Giêsu ngày càng vững chắc hơn. Tóm lại, các Phúc âm đáng tin cậy, và dưới con mắt của một nhà sử học khách quan, người ta có thể khám phá trong đó một tập hợp lớn các cử chỉ, lời nói, hành động của Chúa Giêsu, qua đó Ngài đã thể hiện sự độc đáo của bản thân và sứ mệnh của mình.
G. Võ Tá Hoàng
chuyển ngữ từ 50 domande su Gesù