Trái với những gì những người hoài nghi thường nói, Kinh Thánh mô tả cho chúng ta rất rõ về luyện ngục. Đoạn văn nổi tiếng nhất có lẽ là 1 Côrintô 3,10-15:
“Theo ơn Thiên Chúa đã ban cho tôi, tôi đặt nền móng như một kiến trúc sư lành nghề, còn người khác thì xây trên nền móng đó. Nhưng ai nấy phải coi chừng về cách mình xây cất. Vì không ai có thể đặt nền móng nào khác ngoài nền móng đã đặt sẵn là Đức Giêsu Kitô. Người ta có thể dùng vàng, bạc, đá quý, gỗ, cỏ, rơm mà xây trên nền đó. Nhưng công việc của mỗi người sẽ được phơi bày ra ánh sáng. Thật thế, Ngày của Chúa sẽ cho thấy công việc đó, vì Ngày ấy tỏ rạng trong lửa; chính lửa này sẽ thử nghiệm giá trị công việc của mỗi người. Công việc xây dựng của ai tồn tại trên nền, thì người ấy sẽ được lĩnh thưởng. Còn công việc của ai bị thiêu huỷ, thì người ấy sẽ phải thiệt. Tuy nhiên, bản thân người ấy sẽ được cứu, nhưng như thể băng qua lửa”.
Đây không phải là một đoạn văn riêng lẻ. Thực ra, Thánh Phaolô đang khai triển lại một chủ đề đã có sẵn trong Kinh Thánh Cựu Ước, đó là hình ảnh “lửa luyện kim”, được nhắc đến trong nhiều đoạn khác nhau của Thánh Kinh. Đoạn thường được trích dẫn nhất là Malakhi 3,2-3: “Ai chịu nổi ngày Người đến? Ai đứng được khi Người xuất hiện? Quả thật, Người như lửa của thợ luyện kim, như thuốc tẩy của thợ giặt. Người sẽ ngồi để luyện kim tẩy bạc; Người sẽ thanh tẩy con cái Lê-vi và tinh luyện chúng như vàng, như bạc. Bấy giờ, đối với ĐỨC CHÚA, chúng sẽ là những kẻ đến dâng lễ vật, theo lẽ công chính.
Tương tự, trong Dacaria 13,8-9: “Bấy giờ, trên toàn xứ, hai phần ba sẽ bị huỷ diệt, bị tiêu vong, còn một phần ba sẽ được để lại. Ta sẽ đưa một phần ba này qua lửa, sẽ luyện chúng như người ta luyện bạc, và thử chúng như thử vàng. Chính chúng sẽ kêu cầu danh Ta, và Ta, Ta sẽ đáp lời chúng; Ta sẽ nói: "Chúng là dân của Ta", chúng thưa lại: "ĐỨC CHÚA là Thiên Chúa của chúng tôi””.
Ngoài ra, nhiều đoạn khác cũng dùng hình ảnh “lửa luyện kim” như 1 Phêrô 1,7; Isaia 48,10; Gióp 23,10; Châm Ngôn 17,3; Thánh Vịnh 66,10. Tuy trong bối cảnh, không phải lúc nào các câu Kinh Thánh ấy cũng nói rõ ràng về ngọn lửa luyện ngục, nhưng hình ảnh “lửa luyện kim” lại xuất hiện nhiều lần trong Thánh Kinh và một trong số đó được dùng để diễn tả kinh nghiệm mà nhiều người công chính sẽ trải qua sau khi chết.
Khác với “lửa đời đời”, ngọn lửa này chỉ tồn tại trong một thời gian giới hạn. Mục đích của nó cũng hoàn toàn khác: không đơn thuần là để trừng phạt, nhưng là để thử luyện những ai kiên trì chịu đựng và thanh luyện họ cho nên tinh tuyền.
Thư thứ nhất Côrintô nói rõ rằng, việc “thử luyện” này đánh giá việc làm của một người trong cuộc đời. Những việc có giá trị - những việc lành bác ái và thương xót – giống như vàng và bạc sẽ tồn tại, còn những việc xấu thì ví như rơm rác bị thiêu rụi. Cũng như lửa tinh luyện loại bỏ tạp chất khỏi các kim loại quý như vàng bạc, thì các tín hữu đã qua đời cũng sẽ được thanh tẩy khỏi mọi dấu vết tội lỗi còn sót lại.
Hầu hết chúng ta đều hiểu khái niệm cơ bản về lửa luyện kim, nhưng trong thế giới cổ đại, quá trình này còn phong phú hơn nhiều.
Lấy ví dụ về bạc, kim loại này thường xuất hiện trong quặng chì. Một tài liệu mô tả quá trình ấy như sau: “Người ta tách bạc ra khỏi chì bằng cách nung trong lò trên lớp tro xương, lớp này sẽ hút bớt chì. Khi thổi luồng gió mạnh, khiến phần chì còn lại sẽ bị oxy hóa và tạo thành một lớp gọi là litharge. Bạc sẽ nổi lên trên bề mặt của lớp xỉ nóng chảy, hay còn gọi là cặn bã trong Kinh Thánh. Phần này được loại bỏ bằng luồng gió hoặc bằng dụng cụ cạo. Khi tất cả tạp chất bị loại bỏ, bạc sẽ phát ra ánh sáng tinh khiết rực rỡ.” (Nguồn: Testimony Magazine)
Sau đó, bạc còn được tinh luyện lần nữa, bằng cách nung trong một bình đất sét để loại bỏ hoàn toàn mọi dấu vết ô uế.
Người ta cũng thường nói rằng người thợ biết được quá trình ấy hoàn tất khi thấy hình ảnh của mình phản chiếu trong bạc, một hình ảnh thật đẹp cho đời sống con người. Dù ý tưởng này có hấp dẫn đến đâu, thật không may, nó lại hoàn toàn sai về mặt công nghệ, như bất kỳ ai đã chứng kiến quá trình này đều sẽ xác nhận. Đúng là bạc nóng chảy rất rực rỡ, nhưng nó tự phát ra ánh sáng chứ không thể hoạt động như một tấm gương.
Trong thế giới cổ đại, đặc biệt là trong bối cảnh Kinh Thánh, bạc có nhiều công dụng khác nhau. Trước hết, đó là tiền tệ (chẳng hạn “mười đồng bạc” trong Luca 15,8). Bạc cũng được dùng trong việc xây dựng Nhà Tạm dưới thời Môsê (x. Xuất Hành 26). Hơn nữa, bạc tượng trưng cho sự tinh ròng và không hư nát. (Nguồn: Testimony Magazine)
Biểu tượng này hàm chứa nhiều ý nghĩa sâu xa cho hành trình của các linh hồn công chính trong luyện ngục. Dưới đây là một vài điểm:
Quá trình thanh luyện: Giống như việc tinh luyện bạc bao gồm nhiều công đoạn, chúng ta có thể suy luận rằng luyện ngục cũng sẽ phức tạp tương tự. Có lẽ đây là lý do tại sao người Công giáo truyền thống cho rằng luyện ngục sẽ kéo dài rất lâu. J.R.R. Tolkien đã mang đến cho chúng ta một viễn kiến về điều đó qua câu chuyện ngụ ngôn của ông về luyện ngục, Leaf by Niggle.
Ánh sáng phát ra từ chính mình: Việc đồng hóa Thiên Chúa với ánh sáng là điều quen thuộc. Khi chúng ta trở nên con cái Thiên Chúa, ẩn dụ này được mở rộng: chúng ta trở nên “con cái của sự sáng”. Có thể trong luyện ngục, chúng ta sẽ tiến đến một điểm mà sự hiệp thông của chúng ta với Thiên Chúa mãnh liệt đến mức chúng ta tỏa ra ánh sáng từ bên trong thay vì chỉ đơn thuần phản chiếu ánh sáng.
Quý giá và không hư nát: Cũng như bạc là kim loại quý giá và bền vững, người Kitô hữu cũng quý giá trong mắt Thiên Chúa. Trong đời sau, họ sẽ trở nên không hư nát cả về thể xác lẫn luân lý.
Hiệp thông với Thiên Chúa: Cũng như bạc được dùng để xây Nhà Tạm, nơi Thiên Chúa ngự giữa Israel, chúng ta cũng sẽ sống xứng đáng với ơn gọi của mình là đền thờ của Thiên Chúa trên thiên đàng. Luyện ngục chính là điều sau cùng giúp chúng ta có thể làm được việc này.
Kinh Thánh không cung cấp cho chúng ta mọi câu trả lời như mong muốn, nhưng lại cho chúng ta biết nhiều điều về luyện ngục hơn chúng ta nghĩ. Với ẩn dụ về ngọn lửa luyện kim, Kinh Thánh chỉ ra rằng dù chúng ta có thể trải qua bất cứ điều gì ở luyện ngục, thì cuối cùng, chúng ta sẽ trở nên một thứ gì đó tuyệt đẹp cho Thiên Chúa.
G. Võ Tá Hoàng
Nguồn gốc https://catholicexchange.com