Vào chiều tối ngày 11 tháng 10 năm 2025, giữa không gian linh thiêng của Quảng trường Thánh Phêrô, với hàng chục nghìn tín hữu tham dự, Đức Giáo hoàng Lêô XIV đã chủ sự đêm canh thức cầu nguyện cho hòa bình, diễn ra dưới sự hiện diện của tượng Đức Mẹ Fatima. Buổi cầu nguyện này, xen kẽ với việc đọc kinh Mân Côi, tiếp theo là giờ chầu Thánh Thể, được tổ chức trong khuôn khổ Năm Thánh Linh Đạo Thánh Mẫu và trùng vào dịp kỷ niệm 63 năm khai mạc Công đồng Vaticanô II. Tượng Mẹ Fatima, tượng nguyên bản, được rước long trọng vào quảng trường, hộ tống bởi Đội Vệ binh Thụy Sĩ và cảnh sát Vatican, như biểu tượng của niềm tin, của sự che chở và lời mời gọi hoán cải.
Đức Giáo hoàng quỳ trước tượng Mẹ và Mình Thánh Chúa trong thinh lặng sâu xa. Khi bắt đầu bài suy niệm, ngài nói chậm rãi, nhưng rõ ràng: “Hòa bình không phải là răn đe, mà là huynh đệ; không phải tối hậu thư, mà là đối thoại”. Đức Lêô XIV khẳng định: thế giới không thể duy trì hòa bình bằng sợ hãi hay áp lực, nhưng chỉ bằng sự tin tưởng, tôn trọng và đối thoại chân thành giữa con người với nhau.
Ngài gợi lại lời của Đức Maria trong Tin Mừng: “Người bảo gì, các anh hãy làm theo” (Ga 2,5). Theo ngài, đó là di chúc thiêng liêng của Mẹ, là lời mời gọi mọi Kitô hữu sống lắng nghe và làm theo Đức Kitô, chứ không dừng lại ở những hình thức sùng kính bề ngoài. Đức Thánh cha nói: “Mẹ không nói gì thêm nữa vì Mẹ đã trao trọn tất cả trong lời ấy. Và lời ấy, như di ngôn của người mẹ, cần được khắc sâu trong lòng con cái”.
Từ đó, Đức Lêô XIV dẫn người nghe đến vườn Cây Dầu, nơi Đức Giêsu nói với Phêrô: “Hãy xỏ gươm vào vỏ” (Ga 18,11). Lời ấy là một lời nói dành cho những người quyền thế hôm nay: “Xin các quyền lực thế giới hãy can đảm giải trừ vũ khí! Hãy có can đảm chọn hòa bình trước khi là người chiến thắng!” Nhưng ngài cũng nói thêm: lời đó không chỉ gửi đến các quốc gia, mà còn hướng về từng tâm hồn: “Không ai được phép giết người nhân danh bất kỳ ý tưởng, đức tin hay chính trị nào”. Hòa bình, vì thế, phải bắt đầu từ trái tim mỗi người, nơi con người học cách giải trừ hận thù, bạo lực và khép kín.
Đức Giáo hoàng mời gọi mọi người “nhìn thế giới từ bên dưới”. Ngài nói: “Hãy nhìn lịch sử, ngài nói, bằng ánh mắt của đứa trẻ bị thương, của góa phụ, người di dân, người bị lưu đày. Đừng nhìn thế giới bằng tầm nhìn của kẻ mạnh, mà bằng trái tim của người yếu đuối”. Ngài liên kết điều này với bài ca Magnificat của Mẹ Maria, bài ca ca ngợi Thiên Chúa lật đổ kẻ quyền thế, nâng cao người khiêm nhường. Trong Mẹ, ngài thấy gương mẫu của một cái nhìn lật ngược: nhìn từ nơi nứt gãy của nhân loại, giữa người nghèo và kẻ giàu, người đói và kẻ no, nơi mà thế giới thật sự cần được chữa lành.
Từ đó, Đức Giáo hoàng nói đến niềm vui của Tin Mừng: “Thiên Chúa ban niềm vui cho ai biết đặt tình yêu vào thế giới, cho ai chọn hòa bình thay vì thắng kẻ thù”. Và ngài mời gọi mọi người hãy “xây dựng điều kiện cho một tương lai hòa bình, trong công lý và trong tha thứ”. Đây là tiếng nói tiếp nối truyền thống của các vị tiền nhiệm, từ Đức Gioan XXIII với Pacem in Terris cho đến Đức Phanxicô với Fratelli Tutti, nhưng được trình bày bằng giọng nói của một mục tử thời đại kỹ thuật số: đơn sơ, chân thành và sâu sắc.
Khi buổi cầu nguyện kết thúc, Đức Giáo hoàng Lêô XIV đã đọc lời cầu nguyện tha thiết dâng lên Đức Mẹ Fatima:
Lạy Mẹ Maria, Mẹ là cung lòng thánh thiện của Ngôi Lời, xin hãy cầu nguyện cùng chúng con. Xin dạy chúng con biết lắng nghe tiếng kêu của người nghèo và của Mẹ Trái Đất, biết lắng nghe tiếng gọi của Chúa Thánh Thần trong sâu thẳm tâm hồn, trong cuộc sống của anh chị em chúng con, trong những biến cố lịch sử, trong những tiếng rên siết và niềm vui của tạo vật.
Thánh Maria, Mẹ của sự sống, người nữ mạnh mẽ, đau khổ, trung thành, là người bạn khiết trinh bên chân Thập giá, nơi tình yêu được hoàn tất và sự sống nảy sinh, xin hướng dẫn chúng con trong cam kết phục vụ.
Xin dạy chúng con biết dừng lại cùng Chúa bên cạnh vô số thập giá, nơi Con Chúa chịu đóng đinh, nơi sự sống bị đe dọa nhất; để sống và làm chứng cho tình yêu Kitô giáo, chào đón anh chị em chúng con nơi mỗi người; để từ bỏ tính ích kỷ mù quáng và theo Chúa Kitô, ánh sáng đích thực của nhân loại.
Lạy Nữ Vương Hòa Bình, cửa ngõ của niềm hy vọng chắc chắn, xin nghe lời con cái Mẹ khấn xin!”
Giữa không khí thinh lặng của quảng trường, có thể mọi người cảm nhận rằng Đức Maria, với trái tim người Mẹ, đang mời gọi toàn thể nhân loại trở lại với con đường hiền hòa, cảm thông và yêu thương. Đêm canh thức hôm ấy không chỉ là một nghi lễ Năm Thánh, mà là một tuyên ngôn thiêng liêng: rằng hòa bình không đến từ những khẩu hiệu hay hiệp ước, mà nảy mầm từ những tâm hồn biết cúi xuống, biết lắng nghe và biết yêu thương.
Trong ánh sáng ấy, lời của Đức Giáo hoàng vang vọng như một di ngôn của Đức Maria dành cho thời đại hôm nay: “Người bảo sao thì hãy làm như vậy”. Chính ở đó, nơi sự đơn sơ của vâng phục và hiệp nhất, hòa bình thực sự được khởi đầu.
G. Võ Tá Hoàng