Daniel Esparza
Đấu trường Caligula nằm trên đồi Vatican. Sau cái chết của Caligula nó dần dần bị bỏ hoang cho đến khi rơi vào tình trạng hư hỏng.
Vatican sừng sững như một biểu tượng của cường quốc thiêng liêng (và thế tục) giữa lòng Rôma. Nhưng bên dưới hàng cột, các bảo tàng và Vương cung thánh đường hùng vĩ, là một lịch sử tương đối xa lạ bắt nguồn từ thế kỷ thứ nhất của kỷ nguyên Kitô giáo. Người ta tin rằng Vatican được xây dựng trên đỉnh của đấu trường Caligula, một sân vận động đua ngựa thời Rôma cổ đại, và qua nhiều thế kỷ, các công trình xây dựng liên tiếp đã biến địa điểm này thành trung tâm hành chính và tôn giáo như ngày nay.
Caligula's Circus (hay còn gọi là đấu trường của Nero) được xây dựng dưới triều đại của vị Hoàng đế khét tiếng Caligula vào thế kỷ 1 sau Công nguyên. Đó là một khu giải trí phức hợp lớn, đấu trường có hình bầu dục, nơi tổ chức các cuộc đua xe ngựa, các cuộc thi thể thao và các màn trình diễn khác. Đấu trường nằm trên đồi Vatican, một trong bảy ngọn đồi của Rôma, bao phủ cả một khu vực rộng lớn.
Sau cái chết của Caligula, đấu trường ban đầu dần dần bị bỏ hoang cho đến khi nó rơi vào tình trạng hư hỏng. Mãi đến thế kỷ thứ 4, Constantine mới quyết định xây dựng một đại vương cung thánh đường trên địa điểm này .
Vương cung thánh đường đầu tiên, được gọi là đền thờ Thánh Phêrô (Cũ) , được xây dựng từ năm 319 đến 333. Nó nhanh chóng trở thành trung tâm của Kitô giáo và là nơi an nghỉ cuối cùng của Thánh Phêrô. Vương cung thánh đường đã tồn tại hơn một thiên niên kỷ, chứng kiến nhiều sự kiện lịch sử khác nhau, bao gồm lễ đăng quang của một số giáo hoàng và lễ đăng quang của Charlemagne với tư cách là Hoàng đế Rôma.
Tuy nhiên, đến thế kỷ 15, Vương Cung Thánh Đường này không còn khả năng đáp ứng số lượng khách hành hương ngày càng tăng khi đến thăm Rôma. Năm 1506, Giáo hoàng Julius II khởi xướng việc xây dựng một vương cung thánh đường mới, chính là Vương cung thánh đường nguy nga ngày nay.
Việc xây dựng vương cung thánh đường mới kéo dài vài thế kỷ và có sự tham gia của một số nghệ sĩ và kiến trúc sư vĩ đại nhất thế kỷ 16: Donato Bramante, Michelangelo Buonarotti và Lorenzo Bernini. Thánh đường cũ dần dần được hạ giải để nhường chỗ cho cấu trúc mới, và phần còn lại của đấu trường Nero trước đây được chôn dưới nền móng của vương cung thánh đường mới.
Nhưng sự biến đổi của Vatican không kết thúc với việc xây dựng Vương cung thánh đường Thánh Phêrô. Bảo tàng Vatican, nơi lưu giữ một bộ sưu tập lớn các hiện vật nghệ thuật và lịch sử, được thành lập vào thế kỷ 16. Nhà nguyện Sistine, nổi tiếng với những bức bích họa đầy hấp dẫn của Michelangelo, trở thành một phần không thể thiếu của khu phức hợp Vatican. Trong nhiều thế kỷ, nhiều giáo hoàng đã ủy thác các công trình bổ sung, mở rộng và nâng cấp khu phức hợp của thành Vatican.
G. Võ Tá Hoàng