Ngày lễ kính các Thiên thần Bản mệnh được Đức Giáo hoàng Clêmentê X thiết lập trong lịch phụng vụ toàn thể vào thế kỷ XVII. Sau đó, Đức Lêô XIII nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tôn kính các ngài, đồng thời soạn lời kinh kính Tổng lãnh thiên thần Micae để cầu nguyện sau Thánh lễ.
Hai lễ gần nhau trong lịch phụng vụ – 29/9 (các Tổng lãnh thiên thần Micae, Gabriel, Raphael) và 2/10 (các Thiên thần Bản mệnh) – nhắc chúng ta rằng Thiên Chúa dùng các thiên thần để chăm sóc toàn thể nhân loại và từng cá nhân cụ thể.
Lời Chúa
“Bấy giờ các môn đệ lại gần hỏi Đức Giê-su rằng: ‘Thưa Thầy, ai là người lớn nhất trong Nước Trời?’ Đức Giê-su liền gọi một em nhỏ đến, đặt vào giữa các ông và nói: ‘Thật, Thầy bảo thật anh em: nếu anh em không trở lại mà nên như trẻ nhỏ, thì sẽ chẳng được vào Nước Trời. Ai tự hạ coi mình như em nhỏ này, người ấy sẽ là người lớn nhất trong Nước Trời. Ai tiếp đón một em nhỏ như em này vì danh Thầy, là tiếp đón chính Thầy… Anh em hãy coi chừng, đừng khinh một ai trong những kẻ bé mọn này; vì, Thầy nói cho anh em hay: các thiên thần của họ ở trên trời hằng chiêm ngắm Thánh Nhan Cha Thầy, Đấng ngự trên trời.”
(Mt 18,1-5.10)
Một mầu nhiệm gần gũi mà ta hay quên
Có lẽ trong tuổi thơ, nhiều người trong chúng ta đã từng được mẹ, bà hay các sơ dạy đọc một lời kinh quen thuộc: “Thiên thần của Chúa, Đấng bảo vệ con…” Khi còn nhỏ, ta cầu nguyện rất tự nhiên, tưởng tượng như có một người bạn vô hình đứng cạnh giường, canh giữ ta khi ngủ, che chở ta lúc ra đường. Nhưng càng lớn lên, hình ảnh ấy dần phai nhạt. Chúng ta quen với sự tự lập, với lý trí, với công việc tất bật, đến nỗi ít khi còn nhớ rằng mình không bao giờ bước đi một mình.
Thế mà hôm nay, phụng vụ lại nhắc nhở: mỗi người đều có một thiên thần bản mệnh, một sứ giả Chúa sai đến để đồng hành, bảo vệ và hướng dẫn ta. Mầu nhiệm này vừa cao siêu vừa gần gũi: cao siêu vì các thiên thần luôn chiêm ngắm Thiên Chúa, gần gũi vì họ chỉ chăm lo cho ta, từng người, không sót một ai.
Thánh Vịnh 8 diễn tả: “Con người là chi mà Chúa cần nhớ đến? Phàm nhân là chi mà Chúa phải bận tâm?” (Tv 8,5). Giữa vũ trụ mênh mông, giữa muôn loài cao cả, con người thật nhỏ bé, yếu đuối, dễ sa ngã. Vậy mà Thiên Chúa không chỉ ban Con Một của Ngài cứu chuộc ta, Ngài còn cắt cử cho mỗi người một vị thiên thần riêng. Đó là một bằng chứng cụ thể của tình yêu quan phòng.
Thánh Bênađô (Bernard Clairvaux) đã cảm thán: “Đấng Tối Cao đã trao cho các thiên thần nhiệm vụ canh giữ bạn. Vâng, chính những thiên thần của Ngài! Bạn hãy nghĩ xem: những thụ tạo cao trọng, luôn gắn bó thân tình với Chúa, lại được sai đến để bảo vệ bạn! Nhưng bạn là ai? ‘Con người là chi, mà Chúa cần nhớ đến? Phàm nhân là gì, mà Chúa phải lưu tâm?’ (x. Tv 8,5). Sao Chúa lại ban thiên thần cho bạn? – Để gìn giữ bạn!”
Niềm tin vào thiên thần bản mệnh được khẳng định rõ trong Kinh Thánh và giáo huấn của Giáo hội:
- Thánh Vịnh 91: “Người truyền cho thiên sứ giữ gìn bạn trên khắp nẻo đường. Thiên sứ sẽ tay đỡ tay nâng, cho bạn khỏi vấp chân vào đá.” Đây là niềm xác tín vững chắc rằng Chúa dùng các thiên thần như khí cụ bảo vệ.
- Chúa Giê-su khẳng định rằng các em nhỏ có thiên thần hằng chiêm ngắm Cha trên trời (Mt 18,10). Điều này không chỉ dành cho trẻ em theo tuổi đời, nhưng cho tất cả “những kẻ bé mọn” trong đức tin.
- Thánh Giêrônimô nói: “Giá trị của linh hồn con người cao trọng đến nỗi, ngay từ khi sinh ra, mỗi người đã được Thiên Chúa trao cho một thiên thần để bảo vệ.”
- Thánh Tôma Aquinô dạy rằng Thiên thần hộ thủ là phần trong chương trình quan phòng của Thiên Chúa dành cho từng con người, từ lúc sinh ra cho đến khi chết. “Mỗi người đều có một thiên thần được chỉ định cho mình, bởi vì thiên thần được trao trách nhiệm thực thi sự quan phòng của Thiên Chúa trên loài người” (Summa Theologiae I.113.2).
- Thánh Gioan Phaolô II (6/8/1986): “Thiên Chúa trao cho các thiên thần một sứ vụ phục vụ con người… Hội Thánh tin tưởng và tôn kính các thiên thần bản mệnh, cầu xin họ bảo trợ bằng lời kinh ‘Thiên thần của Chúa’".
- Sách Giáo lý (số 336) nhắc: “Bên cạnh mỗi tín hữu đều có một Thiên thần làm Đấng bảo trợ và mục tử, hướng dẫn họ đến sự sống”.
Thiên thần hộ thủ làm gì cho chúng ta?
Có khi ta nghĩ các ngài chỉ “đứng bên cạnh cho vui”. Nhưng thật ra sứ vụ của họ rất cụ thể:
Bảo vệ thân xác và linh hồn: Họ gìn giữ ta khỏi những hiểm nguy, khỏi những mưu mô của ma quỷ. Bao lần ta thoát khỏi tai nạn mà không hiểu vì sao – đó có thể là bàn tay âm thầm của thiên thần.
- Soi sáng trí khôn: Các ngài có thể gợi ý cho ta những ý nghĩ lành thánh, giúp ta phân biệt đúng sai. Dĩ nhiên, họ không điều khiển ý chí ta, nhưng luôn khơi gợi để ta chọn điều thiện.
- An ủi trong thử thách: Khi cô đơn hay sợ hãi, ta vẫn được bao bọc bởi sự hiện diện hiền lành của họ.
- Đồng hành đến cùng: Sứ mạng của thiên thần chỉ hoàn tất khi ta vào được Nước Trời. Và trong vinh quang, các ngài vẫn tiếp tục chia sẻ ánh sáng, giúp ta hiểu sâu hơn tình yêu vô biên của Thiên Chúa.
Sống tâm tình với thiên thần bản mệnh
Trong đời sống đức tin, nhiều khi ta cầu xin Đức Mẹ, các thánh, nhưng lại ít nhớ đến thiên thần riêng của mình. Để sống mối tương quan này, ta có thể:
- Mỗi sáng dâng ngày cho Chúa và nhờ thiên thần đồng hành.
- Thường xuyên thì thầm với ngài, nhất là khi phải quyết định điều gì quan trọng.
- Cầu nguyện bằng những lời kinh truyền thống, chẳng hạn kinh “Thiên thần bản mệnh…”
- Nhận ra sự hiện diện của các Thiên thần trong những “trực giác tốt” hay trong sự bình an bất ngờ đến trong lòng.
Một mối quan hệ thật sự sẽ hình thành, không phải bằng tưởng tượng, mà bằng đức tin sống động.
Câu hỏi xét mình
Tôi có ý thức rằng mình luôn có một thiên thần bảo vệ và nâng đỡ không?
Trong những lúc yếu đuối hay bị cám dỗ, tôi có cầu xin thiên thần giúp sức không?
Tôi có coi thường người khác, quên rằng mỗi người đều có một thiên thần đang chiêm ngắm Thiên Chúa và bênh vực họ không?
Lạy Chúa, Chúa đã yêu thương đến nỗi ban cho con một thiên thần bản mệnh để đồng hành suốt đời. Con cảm tạ vì tình yêu quan phòng kỳ diệu ấy. Xin cho con biết lắng nghe tiếng nhắc nhở hiền lành của thiên thần, biết bước đi trong ánh sáng Chúa. Xin cho con cũng tôn trọng và yêu thương mọi người, vì mỗi người đều được một thiên thần che chở. Xin cho đến ngày sau hết, con cùng với thiên thần của con được chung hưởng niềm vui bất diệt trong Nước Chúa. Amen.
G. Võ Tá Hoàng