Lúc 10g00 sáng thứ Tư, ngày 28 tháng 5 tại Quảng trường Thánh Phêrô, Đức Giáo hoàng Lêô XIV tiếp tục loạt bài giáo lý về chủ đề Chúa Giêsu Kitô niềm Hy vọng của chúng ta, do Đức Phanxicô khởi xướng. Kể từ thứ Tư, ngày 21 tháng 5, giờ tiếp kiến chung sẽ được thay đổi từ 9g00 sáng thành 10g00
II. Cuộc sống của Đức Giêsu. Những dụ ngôn: Người Samaritanô
Anh chị em thân mến
Chúng ta tiếp tục suy niệm về một số dụ ngôn trong Tin Mừng, là cơ hội để thay đổi góc nhìn và mở lòng ra cho hy vọng. Thiếu hy vọng, đôi khi xuất phát từ việc chúng ta chỉ nhìn sự vật theo một cách cứng nhắc và đóng kín, và các dụ ngôn sẽ giúp chúng ta nhìn chúng từ một góc độ khác.
Hôm nay, tôi muốn nói với anh chị em về một người lão luyện, người hiểu biết, là một tiến sĩ Luật, nhưng lại cần thay đổi góc nhìn của mình, bởi vì ông ta chỉ tập trung vào bản thân và không để ý đến người khác (xem Lc 10,25-37). Thật vậy, ông ta đặt câu hỏi với Đức Giêsu về cách thức để “thừa hưởng” sự sống đời đời, dùng một cách diễn đạt mà ông coi đó là quyền chính đáng. Nhưng có lẽ đằng sau câu hỏi này là sự cần thiết phải được chú ý: từ ngữ duy nhất ông ta yêu cầu Đức Giêsu giải thích chính là từ "người lân cận", nghĩa là người gần gũi.
Vì vậy Chúa Giêsu kể về một dụ ngôn, đó là một con đường để chuyển biến câu hỏi đó, từ "Ai yêu tôi?" sang "Ai được yêu?". Câu hỏi đầu là một câu hỏi chưa chín chắn, câu hỏi thứ hai là của một người trưởng thành đã hiểu được ý nghĩa cuộc sống của mình. Câu hỏi đầu là câu hỏi mà chúng ta đặt ra khi ngồi trong góc và chờ đợi, câu hỏi thứ hai là câu dẫn chúng ta bước ra đường.
Dụ ngôn mà Đức Giêsu kể có bối cảnh là một con đường, và đó là một con đường khó khăn, hiểm trở, như chính cuộc sống. Đó là con đường mà một người đàn ông đi từ Giêrusalem, thành phố trên núi, xuống Giêricô, thành phố dưới mực nước biển. Đây là hình ảnh cho thấy trước những gì có thể xảy ra: người đàn ông bị tấn công, đánh đập, cướp bóc và bỏ lại trong tình trạng nửa sống nửa chết. Đó là kinh nghiệm xảy ra khi chúng ta gặp phải những tình huống, những con người, đôi khi ngay cả những người mà ta đã tin tưởng, lấy đi tất cả và bỏ lại ta giữa đường.
Tuy nhiên, cuộc sống được hình thành từ những cuộc gặp gỡ, và trong những cuộc gặp gỡ này, chúng ta bộc lộ ra chính mình. Chúng ta gặp người khác, đối diện với sự yếu đuối và mỏng manh của họ, và chúng ta có thể quyết định phải làm gì: chăm sóc họ hay giả vờ không có gì xảy ra. Một thầy tư tế và một người Lêvi đi trên con đường đó. Họ là những người phục vụ trong Đền thờ Giêrusalem, sống trong không gian linh thiêng. Tuy nhiên, việc thực hành thờ phượng không tự động dẫn đến lòng thương xót. Thực tế, trước khi là một vấn đề tôn giáo, lòng thương xót là một vấn đề nhân loại! Trước khi là tín hữu, chúng ta được kêu gọi là con người.
Chúng ta có thể hình dung ra rằng, sau khi ở lại Giêrusalem thời gian dài, thầy tế lễ và người Lêvi vội vã trở về nhà. Chính sự vội vã, luôn hiện hữu trong cuộc sống của chúng ta, chúng thường ngăn cản chúng ta cảm nhận lòng thương xót. Những ai nghĩ rằng con đường của mình phải được ưu tiên thì sẽ không sẵn sàng dừng lại vì người khác.
Nhưng rồi có một người thực sự có thể dừng lại: đó là một người Samaritanô, một người thuộc dân tộc bị khinh miệt (xem 2 V 17). Trong trường hợp của ông, bản văn không nói rõ hướng đi, mà chỉ nói rằng ông đang đi đường. Tôn giáo không liên quan đến điều này. Người Samaritanô này đơn giản dừng lại vì ông là một người đối diện với một người khác đang cần giúp đỡ.
Lòng thương xót được thể hiện qua những hành động cụ thể. Thánh sử Luca suy ngẫm về những hành động của người Samaritanô, người mà chúng ta gọi là “nhân hậu”, nhưng trong bản văn đơn thuần ông chỉ là một người: một người Samaritanô tiến lại gần, bởi vì nếu bạn muốn giúp ai đó, bạn không thể nghĩ đến việc giữ khoảng cách, bạn phải tham gia vào, phải vấy bẩn, có thể bị lây nhiễm; ông băng bó vết thương sau khi rửa chúng bằng dầu và rượu; ông đưa người đó lên ngựa của mình, vác gánh nặng, bởi vì người thật sự giúp đỡ là người sẵn sàng cảm nhận được nỗi đau của người khác; ông đưa người đó đến quán trọ và trả tiền, “hai đồng bạc”, tương đương với hai ngày công; và ông hứa sẽ quay lại và trả thêm tiền, vì người kia không phải là một gói hàng để giao, mà là người cần được chăm sóc.
Kính thưa anh chị em, khi nào chúng ta cũng có thể dừng lại cuộc hành trình của mình và thể hiện lòng thương xót? Là khi chúng ta hiểu rằng người bị thương trên đường phố chính là mỗi chúng ta. Và rồi ký ức về tất cả những lần Đức Giêsu dừng lại để chăm sóc chúng ta sẽ làm cho chúng ta càng trở nên có khả năng thương xót hơn.
Chúng ta hãy cầu nguyện, để chúng ta có thể trưởng thành trong nhân tính, để các mối quan hệ của chúng ta trở nên chân thật hơn và giàu lòng thương xót hơn. Chúng ta hãy cầu xin Thánh Tâm Chúa Giêsu ban cho chúng ta ân sủng để ngày càng có những cảm xúc giống như Ngài.
G. Võ Tá Hoàng