Cha Pino Puglisi, vị linh mục đã chiến thắng mafia bằng nụ cười




Tại khu phố Brancaccio của Palermo, nơi từng bị xâu xé bởi những cuộc chiến băng đảng mafia, một linh mục âm thầm đã gieo vào lòng người hạt giống của Tin Mừng và hy vọng. Cha Giuseppe “Pino” Puglisi đã khéo léo lôi kéo nhiều thiếu niên ra khỏi đường phố, hướng họ về nhóm sinh hoạt giáo xứ và giúp họ tránh xa con đường tội lỗi.

Ngày 15 tháng 9 năm 1993, đúng vào sinh nhật thứ 56 của ngài, cha Puglisi bị sát hại ngay trước cửa nhà mình. Người ta kể rằng, giây phút cuối đời, ngài vẫn mỉm cười hiền hòa với kẻ sát nhân. Chính nụ cười ấy, nụ cười của một mục tử biết mình đang dâng hiến trọn vẹn cho Đức Kitô, đã trở thành biểu tượng chiến thắng của tình yêu trên bạo lực.

Ngài được Đức Thánh Cha Bênêđictô XVI công nhận tử đạo “in odium fidei”, vì thù ghét đức tin, và được Đức Giáo Hoàng Phanxicô tuyên phong chân phước ngày 25 tháng 5 năm 2013 tại Foro Italico, Palermo, trước khoảng một trăm ngàn tín hữu. Đức Thánh Cha nói: “Cha Pino Puglisi là một linh mục gương mẫu, đặc biệt tận tụy với giới trẻ. Khi dạy dỗ họ sống theo Tin Mừng, ngài đã cứu họ khỏi vòng tay tội ác. Tội ác tưởng rằng có thể đánh bại ngài bằng cái chết, nhưng chính ngài đã chiến thắng trong Đức Kitô Phục Sinh.”

Ngày lễ kính của ngài được cử hành vào 21 tháng 10, ngày ngài lãnh nhận bí tích Rửa Tội, khởi đầu hành trình nên thánh của một con người dám yêu đến cùng.

Người mục tử của Palermo

Giuseppe Puglisi chào đời tại Brancaccio, Palermo, ngày 15 tháng 9 năm 1937, trong một gia đình nghèo: cha làm thợ đóng giày, mẹ làm thợ may. Ngài vào tiểu chủng viện Palermo năm 1953 và được Đức Hồng y Ernesto Ruffini phong chức linh mục ngày 2 tháng 7 năm 1960.

Ngay từ đầu, cha Puglisi đã quan tâm đặc biệt đến người trẻ và người nghèo. Ngài phục vụ tại nhiều giáo xứ vùng ven Palermo, nơi tội phạm và nghèo đói đan xen. Cha tham dự và phổ biến các văn kiện của Công đồng Vaticanô II, cổ võ việc canh tân phụng vụ, vai trò của giáo dân, tinh thần đại kết và việc nhập thể Tin Mừng vào đời sống xã hội.

Từ năm 1970 đến 1978, khi làm cha sở tại Godrano, một ngôi làng chìm trong hận thù vì các vụ báo thù giữa các gia đình, ngài đã hòa giải các phe đối nghịch bằng sức mạnh của Tin Mừng tha thứ. Người dân Godrano vẫn nhắc mãi câu nói của cha: “Nếu chúng ta không biết tha thứ, chúng ta sẽ mãi là tù nhân của chính hận thù mình.”

Sau đó, ngài giữ nhiều chức vụ trong chủng viện Palermo, phụ trách ơn gọi và giáo dục giới trẻ. Ngài dạy môn toán và tôn giáo tại trường trung học Vittorio Emanuele II, nơi sau này nhà văn Alessandro D’Avenia, một trong những học trò của ngài, đã viết tiểu thuyết Ciò che inferno non è để tưởng nhớ cha.

Người gieo ánh sáng giữa bóng tối Brancaccio

Năm 1990, cha Pino Puglisi được bổ nhiệm làm chánh xứ giáo xứ San Gaetano ở Brancaccio, một khu vực bị mafia thao túng. Nhận thấy trẻ em ở đây dễ bị cuốn vào vòng tội lỗi, cha mở ra Trung tâm “Padre Nostro” vào 29 tháng 1 năm 1993, nơi quy tụ các nhóm giáo lý, sinh hoạt thanh thiếu niên và hỗ trợ các gia đình khó khăn.

Ngài dạy các em về luật pháp, nhân phẩm và đức tin, khơi dậy trong họ niềm tin rằng “điều thiện có thể thắng điều ác”. Với nụ cười hiền hậu, ngài thuyết phục những người từng sợ hãi dám sống công khai cho sự thật.

Sự lan tỏa của phong trào này khiến các băng nhóm cảm thấy bị đe dọa. Một linh mục nhỏ bé nhưng dám thách thức quyền lực bóng tối đã trở thành mục tiêu của mafia.

Hy sinh vì Đức Kitô

Tối 15 tháng 9 năm 1993, khi vừa xuống xe Fiat Uno trước nhà mình ở Piazzale Anita Garibaldi, cha Puglisi bị hai sát thủ tiếp cận. Một trong số họ, Gaspare Spatuzza, đã kể lại rằng trước khi bóp cò, cha quay lại, nhìn họ và mỉm cười, nói nhỏ: - Tôi đã chờ đợi điều này.

Một viên đạn vào gáy kết thúc mạng sống trần thế của vị linh mục, nhưng khởi đầu cho vinh quang tử đạo. Hai ngày sau, ngày 17 tháng 9, đám tang của ngài trở thành một lời tuyên xưng đức tin và phản kháng tội ác của toàn thành Palermo.

Trên mộ phần của cha tại Nhà thờ Chính tòa Palermo, người ta khắc câu Tin Mừng Gioan 15,13: “Không có tình yêu nào cao cả hơn tình yêu của người thí mạng vì bạn hữu mình.”

Công lý và sự thật được sáng tỏ

Các điều tra viên nhanh chóng lần ra dấu vết của vụ ám sát. Năm 1997, Salvatore Grigoli, một sát thủ mafia, bị bắt và thú nhận 46 vụ giết người, trong đó có vụ của cha Puglisi. Hắn kể lại rằng cái chết của vị linh mục đã khiến hắn “không thể ngủ yên” và mở đầu hành trình ăn năn hoán cải.

Hai ông trùm Filippo và Giuseppe Graviano, kẻ chủ mưu, bị bắt vào năm 1994 và lần lượt bị kết án tù chung thân vào các năm 1999 và 2001. Nhiều thành viên khác của nhóm cũng chịu án tương tự.

Mặc dù mafia đã muốn xóa tên ngài khỏi ký ức, nhưng trái lại, tên tuổi của cha Pino Puglisi đã trở thành biểu tượng lương tâm của người Sicilia, minh chứng rằng ánh sáng của Đức Kitô không bao giờ bị bóng tối nuốt chửng.

Vinh quang của người tử đạo

Ngày 15 tháng 9 năm 1999, Đức Hồng y Salvatore De Giorgi tiến hành tiến trình phong chân phước cho cha Puglisi với tư cách tử đạo vì đức tin (in odium fidei).

Sau nhiều năm thu thập chứng từ và tài liệu, ngày 28 tháng 6 năm 2012, Đức Giáo Hoàng Bênêđictô XVI chuẩn y sắc lệnh công nhận phép lạ tử đạo, mở đường cho việc tuyên phong chân phước.

Trong nghi lễ trọng thể ngày 25 tháng 5 năm 2013, Đức Hồng y Angelo Amato công bố danh hiệu Chân phước Giuseppe Puglisi, để toàn thể Hội Thánh chiêm ngưỡng gương sáng của vị linh mục đã dùng nụ cười và Tin mừng làm khí giới chống lại bạo lực.

Ngày 21 tháng 10, ngày cha lãnh nhận Bí tích Thánh Tẩy, được chọn làm ngày kính nhớ phụng vụ của ngài.

Âm vang trong văn hóa và nghệ thuật

Nhiều năm sau cái chết của ngài, nước Ý vẫn không ngừng tưởng nhớ người mục tử anh hùng ấy.

Năm 2003, nhân kỷ niệm 10 năm tử đạo, bưu điện Ý phát hành hai dấu bưu chính đặc biệt tại Godrano và Palermo. Trên dấu có khắc câu nói yêu thích của ngài:

“Sì, ma verso dove?” (“Vâng, nhưng về đâu?”), câu hỏi khơi dậy hành trình hoán cải của con người.

Nhà thơ Mario Luzi sáng tác vở kịch Il fiore del dolore, trình diễn tại Nhà hát Biondo ở Palermo. Nhà văn Alessandro D’Avenia viết tiểu thuyết Ciò che inferno non è, lấy cảm hứng từ hình ảnh vị linh mục hiền hậu. Ca sĩ Pippo Pollina sáng tác ca khúc E se ognuno fa qualcosa, và diễn viên Christian Di Domenico đưa câu chuyện của cha lên sân khấu toàn nước Ý trong vở U’ Parrinu.

Khắp Palermo và Sicilia, tên ngài được đặt cho trường học, quảng trường, trung tâm xã hội, như một lời nhắc rằng: “Nếu ai đó dám làm điều thiện, thế giới sẽ bắt đầu đổi thay.”

Thông điệp còn mãi

Cha Pino Puglisi không phải là anh hùng của chiến trận, mà là người mục tử của lòng thương xót. Ngài chiến đấu không bằng bạo lực, mà bằng giáo dục, tình yêu và sự thật. Giữa xã hội Sicily rối ren, cha đã sống trọn lời Chúa Giêsu: “Hãy là muối cho đời, là ánh sáng cho trần gian.”

Khi bị mafia đe dọa, ngài chỉ mỉm cười: “Nếu họ giết tôi, tôi biết họ làm điều họ có thể; còn tôi, tôi làm điều tôi phải.”

Nụ cười cuối cùng của cha, hòa tan trong ánh sáng Phục Sinh, vẫn mãi là dấu chỉ chiến thắng của tình yêu Thiên Chúa, một tình yêu không sợ hãi, không hận thù, và không bao giờ chết.

G. Võ Tá Hoàng

Biên tập dựa trên tài liệu chính thức của Giáo phận Palermo, Vatican News, và các nguồn lịch sử Công giáo Ý, 2025.


Mới hơn Cũ hơn