Maria Paola Daud
Câu hỏi về việc Đức Trinh Nữ Maria rất thánh có thực sự qua đời hay không vẫn còn là điều mà nhiều người thắc mắc. Vì thế, chúng ta tìm đến truyền thống các Giáo phụ và chứng từ của các thánh để tìm câu trả lời.
Đức Trinh nữ Maria có chết không? Mẹ đã chết như thế nào và vì nguyên nhân gì? Đây là những câu hỏi khá phức tạp, mà suốt bao năm qua, từ các thánh Giáo phụ của Giáo hội cho đến các nhà thần học và các chuyên gia về thánh mẫu học ngày nay, vẫn không ngừng đặt ra.
Chắc chắn đây cũng là đề tài gây tranh cãi sau khi Đức Piô XII công bố tín điều Đức Mẹ Hồn Xác Lên Trời. Quả thật, vì sự thận trọng, ngài đã không đưa ra một xác quyết dứt khoát về việc Đức Maria có chết hay không. Ngài không nói rõ Mẹ được rước về trời sau khi chết và sống lại, hay được đưa về trời cả hồn lẫn xác mà không trải qua cái chết.
Tuy nhiên, Thánh Gioan Phaolô II đã có một lời giải thích rõ ràng về vấn đề này trong bài giáo lý tại buổi tiếp kiến chung ngày 25 tháng 6 năm 1997. Dựa trên giáo huấn này, chúng ta có thể tóm tắt thành vài điểm sau:
1. Nếu Đức Kitô đã chết thì thật khó để khẳng định điều ngược lại nơi Mẹ của Ngài
Thánh Gioan Đamascênô đặt câu hỏi: “Làm sao có thể xảy ra cho Đấng đã vượt qua mọi giới hạn của tự nhiên khi sinh hạ Con mình, giờ đây lại phải tuân theo các quy luật ấy và thân xác vô nhiễm của Mẹ lại chịu sự chết?”.
Và ngài trả lời: “Chắc chắn, Mẹ cần phải cởi bỏ phần phải chết để mặc lấy sự bất tử, bởi vì ngay cả Chúa Tể muôn loài cũng không tránh khỏi kinh nghiệm sự chết. Thật vậy, Người đã chết theo xác phàm và nhờ cái chết ấy, Người đã tiêu diệt sự chết, biến sự hư nát thành bất hoại, và cái chết thành nguồn mạch của sự phục sinh” (Diễn từ ca tụng về sự an nghỉ của Mẹ Thiên Chúa, 10: SC 80, 107).
2. Để được tham dự vào sự phục sinh của Đức Kitô, trước hết, Đức Maria phải chia sẻ cái chết
Việc Đức Maria được đặc ân vô nhiễm nguyên tội, không vướng mắc tội tổ tông mà mọi người đều mang, không có nghĩa là Mẹ cũng nhận được sự bất tử về thân xác.
Người Mẹ không cao trọng hơn Người Con, Đấng đã chấp nhận cái chết, để đem lại cho nó một ý nghĩa mới và biến đổi nó thành khí cụ cứu độ.
Vì thế, để tham dự vào sự phục sinh của Đức Kitô, Đức Maria trước hết cũng phải chia sẻ cái chết với Ngài.
3. Cái chết của Mẹ Maria có thể được hiểu như một “giấc ngủ”
Tân Ước không cung cấp bất kỳ thông tin nào về hoàn cảnh qua đời của Đức Maria. Sự im lặng này khiến ta có thể suy đoán rằng biến cố ấy diễn ra cách bình thường, không có sự kiện (phi thường) nào đáng phải ghi nhận.
Dù nguyên nhân thể lý hay sinh học nào đã dẫn đến cái chết của Mẹ, thì cũng có thể nói rằng, đối với Đức Maria, việc từ giã cõi đời này để bước vào cõi sống mai sau chính là sự viên mãn của ân sủng trong vinh quang.
Nhà Thánh Mẫu học lừng danh Garriguet đã viết những lời tuyệt vời như sau:
“Mẹ Maria đã qua đời không đau đớn, vì Mẹ đã sống mà không tìm thú vui trần thế; không sợ hãi, vì Mẹ đã sống không hề vương tội; không quyến luyến, vì Mẹ đã sống không dính bén với những điều trần tục. Cái chết của Mẹ giống như buổi hoàng hôn tuyệt đẹp, như một giấc ngủ êm đềm và thanh thản; đó không phải là sự kết thúc của một đời sống, mà đúng hơn là bình minh của một đời sống mới tốt đẹp hơn. Để diễn tả điều ấy, Hội Thánh đã tìm được một từ ngữ tuyệt vời: gọi đó là giấc ngủ (hay cuộc an nghỉ) của Đức Trinh Nữ”.
4. Kinh nghiệm về cái chết đã làm phong phú đời sống của Đức Trinh Nữ Maria
Một số thánh Giáo phụ mô tả hình ảnh chính Đức Giêsu đến đón Mẹ trong giờ phút Mẹ qua đời, để đưa Mẹ vào vinh quang thiên quốc.
Như thế, cái chết của Mẹ được trình bày như một biến cố tình yêu, đưa Mẹ đến chỗ được đoàn tụ với Người Con chí thánh, để cùng Người chia sẻ sự sống bất diệt.
Bằng cách ấy, Đức Trinh Nữ, sau khi đã trải qua thân phận chung của mọi người, có thể thi hành cách hữu hiệu hơn tình mẫu tử thiêng liêng của Mẹ đối với những ai bước vào giờ khắc tối hậu của đời mình.
Thánh Phanxicô Salêsiô cho rằng cái chết của Mẹ Maria xảy ra như hệ quả của một cơn bộc phát mãnh liệt của tình yêu. Ngài gọi đó là cái chết “trong tình yêu, vì tình yêu và bởi tình yêu”, và vì thế, Ngài khẳng định rằng Mẹ Thiên Chúa đã qua đời vì yêu Con của mình là Chúa Giêsu.
G. Võ Tá Hoàng